Yeni yasa ile birlikte, Elektrik Piyasası Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kanun kapsamında belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda uygulanacak idari yaptırımlarla ilgili denetleme yetkisi İklim Değişikliği Başkanlığına verildi. Gerektiğinde bu denetimler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın taşra teşkilatıyla iş birliği içinde gerçekleştirilecek.
Yapılan düzenlemeyle, denetim sırasında gerekli bilgi ve belgelerin sağlanması yükümlülük haline getirilirken, idari yaptırım kararlarını verme ve tebliğ etme yetkisi de İklim Değişikliği Başkanlığı’na tanındı. Söz konusu yaptırımlara karşı açılacak davalar ise idari yargıda Başkanlığa karşı açılacak ve dava süreci cezanın tahsilini durdurmayacak. Para cezalarının tahsilinde ise Kabahatler Kanunu hükümleri geçerli olacak.
EPDK’ya ETS Yetkisi Veriliyor
Yasayla birlikte Elektrik Piyasası Kanunu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) görev ve yetkileri kapsamında önemli değişiklikler yapıldı. Buna göre, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) piyasasına ilişkin denetim ve düzenleme yetkisi EPDK’ya verildi.
Yeni düzenlemeyle, EPİAŞ (Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.) tarafından işletilen ETS piyasasında piyasa bozucu davranışlarda bulunan gerçek kişilere 2 milyon TL, tüzel kişilere ise 20 milyon TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilecek. Eğer bu eylem sonucunda bir menfaat elde edilmiş ya da zarar oluşmuşsa, ceza tutarı ilgili zararın veya menfaatin iki katından az olmayacak.
Pilot ETS Uygulaması Geliyor
ETS sistemi tam anlamıyla yürürlüğe girmeden önce, kapsamı ve süresi Karbon Piyasası Kurulu tarafından belirlenecek olan bir pilot dönem uygulanacak. Bu süreçte belirtilen yükümlülüklerin ihlali halinde kesilecek idari para cezaları yüzde 80 oranında indirimli uygulanacak.
ETS kapsamına alınan işletmeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde sera gazı emisyon izni almak zorunda olacak. Bu sürede bir defaya mahsus olmak üzere izin verilmiş sayılacaklar. Gerekli görülmesi halinde İklim Değişikliği Başkanlığı, bu süreyi 2 yıla kadar uzatma yetkisine sahip olacak.
Ayrıca projelerini süresinde karbon kredisi kayıt sistemine kaydettirmeyenlere 120 bin TL idari para cezası uygulanacak. Bu cezalar, Başkanlığın resmi internet sitesinden ilan edilerek yürürlüğe girecek.
Yerel Eylem Planları ve Geçiş Süreci
Yasa kapsamında, mevzuat ve planlama yükümlülüklerinin 31 Aralık 2027 tarihine kadar ilgili kurum ve kuruluşlarca tamamlanması gerekiyor. Cumhurbaşkanı bu süreyi bir yıl uzatma yetkisini elinde bulunduruyor. Aynı şekilde yerel iklim değişikliği eylem planlarının da bu tarihe kadar hazırlanması zorunlu olacak.
Muhalefet Oy Verdi, Bazı Partiler Karşı Çıktı
Yasalaşan teklif, TBMM’de geniş bir destekle kabul edilirken, HÜDA PAR ve Yeniden Refah Partisi tarafından ret oyu verildi.
Yeni İklim Kanunu, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele yolunda attığı önemli yasal adımlardan biri olarak dikkat çekiyor.
