Birinci sınıf sulu tarım arazilerinden oluşan bereketli topraklarıyla, bölgenin cazibe merkezlerinden olan Bismil ilçesi, 15 Haziran'da arazi kavgasında 9 kişinin öldürülmesiyle bir kez daha gündeme geldi. Türkiye, bu olay nedeniyle Bismil'i konuşuyor. 9 kişinin hayatını kaybettiği bu elim hadise, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin de gündeminde.
BİSMİL’İN Kırsal Serçeler Mahallesinde 15 Haziran 2023 günü 2 aile arasında uzun yıllardır devam eden 379 dönümlük arazi anlaşmazlığı nedeniyle başlayan tartışma, silahlı kavgaya dönüştü. Kavgada 9 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi yaralandı.
Bismil’de arazi anlaşmazlıklarının olduğu yer sadece Serçeler Köyü değil, Bismil ilçesinde birçok köyde birçok aile arasında buna benzer arazi anlaşmazlıkları uzun yıllardır devam ediyor, Kanaat Önderleri ve ilçenin ileri gelenlerinin tüm çabalarına rağmen tarafların büyük bir çoğunluğu uzlaşmayı kabul etmiyor. Bismil’i bekleyen en büyük tehlike yıllardır devam eden arazi anlaşmazlıkları işte onlardan bazıları…
Bu 3 köydeki anlaşmazlıklar öne çıkıyor…
Serçeler Köyü’ne benzer 3 köyde daha arazi anlaşmazlığı var
İşte adeta bomba pimi çekilmiş gibi tehlikeli 3 sorunlu köy daha;
1-KAYIKÖY VE KIŞLAK ARAZİ SORUNU
KAYIKÖY (Selmilk) ve KIŞLAK (Xincika) arasında arazi sorunu; Bismil ilçe merkezine 46 km uzaklıkta (Silvan tarafında) bulunan köydeki anlaşmazlık;
Kayıköy’de köyün eski yerlilerinden Mala Hemşi Ailesi ile Kışla mezrası arasındaki sorunun tarihi 1970 yılına dayanıyor. Aralarında daha önce 1200 dönüm Kutlu ailesinden arazi alınması, daha sonrasında tapu iptalleri ve 470 dönüm arazinin tapu devri ile karşı aile tarafından mahkemede şifa davası açılması ve kazanılması ile 700 dönümü sürülen arazi sorunu ve 2 aile arasında karşılıklı dava devam ediyor.
Taraflar arasında sözlü tartışmalar ve silahlı tacizler devam ediyor. Bu anlaşmazlığın giderilmesi ve sorunun halledilmesi gerekiyor.
2-Oğuzlar Köyündeki arazi sorunu
OĞUZLAR (Qerexan) Körhalil - Yeniköy mezraları arasındaki köy ilçe merkezine 40 km uzaklıkta Silvan tarafında bulunuyor.
Yıllar önce bu köyün dışından gelen başka ailelerin köyün aşağısında yeni evler yapması nedeniyle aralarındaki arazi davaları devam ediyor. Taraflar arasında sözlü tartışmalar ve silahlı tacizler yaşanıyor.
3- Serçeler Şıdada Mezrasında Tekin ve Taş Aileleri sorunu
Serçeler köyü, Şidada mezrasında teyze çocukları olan, Tekin ve Taş aileleri arasında, ev ve arazi sorunu var, bu sorunun halledilmesi önem arz ediyor.
EDİTÖRÜN YORUMU;
“Peki sormak lazım 3 gündür Şidada ve Sarıhüseyin mezrasında taziye yarışına giren siyasi partilere, kanaat önderlerine, Diyarbakır Barosu’na ve mülki amirlere, Taş ve Alyamaç ailelerinin sorununu neden şimdiye kadar halletmediniz.
Birbirlerini öldürdükten sonra mı halledeceksiniz? Yazık değil mi? Hayatını kaybeden 9 kişiden, 7’si daha 27 yaşlarında gençlerimiz, bu yaşta toprağa düştüler içimiz acıdı, sebep olanlar ya da bilip de engel olmayanlar şapkasını önüne koyarak düşünmeli.”
Gazete Duvar’da Vecdi Erbay’ın izlenimleri
“DBP Eşbaşkanı ve Mardin Milletvekili Saliha Aydeniz Serçeler Şidada’da konuştu ve köylüleri barışa davet etti. Herkes sessizce dinledi Aydeniz'i. Kimse ağzını açıp konuşmayacak gibi görünüyordu. Aydeniz konuşmasını bitirip tam oturacaktı, dinleyenlerden biri, seslendi. "Davaya oturanlar ne olursa olsun kalkmamalı" dedi o adam. Şöyle bir eleştirisi vardı: Katliam gerçekleşmeden önce iki aile arasındaki husumeti gidermek için araya girenler olmuş ancak sonuç alınamayınca geri çekilmişlerdi. Adamın eleştirisi bu süreçte yer alanlara yönelikti. Sesinde çaresizlik, öfke ve en çok da acı vardı. Yerine kayyım atanan Bismil Belediyesi Eş Başkanı Orhan Ayaz, sarılarak sakinleştirdi adamı.”
SERÇELER KÖYÜ, OLDUKÇA KOZMOPOLİTAN BİR KÖY
Serçeler Köyü Kürtçe ismi ile Melefeyata Köyü’nün 6 tane mezrası var. Bu meralar; Sarıhüseyin - Kasel - Yakubi - Seddat-Yılmazlar ve Kartallar mezralarıdır.
Serçeler Köyü Eski Diyarbakır Yolu üzerinde bulunuyor. Yolda LİDAŞ’i geçtikten sonra sağa dönülüyor, küçük köprüyü geçtikten sonra köye varılıyor. Köyi, Bismil’e 14 kilometre uzaklıkta verimli arazilere sahip köy. Köyde yaşayan insanlar çok çalışkan ve biraz da inatçı insanlar.
Bismil ovası sadece Diyarbakır'ın değil, belki de bütün bölgenin en verimli topraklarına, birinci sınıf tarım arazilerine sahip. Baraj ve kanalların bitmesiyle bu topraklar suya kavuşacak ve gelirler 3’e katlanacak. Bismil ovasında arpa, buğday, mısır, ayçiçeğinin yanı sıra kalitesi yüksek pamuk da yetişiyor. Türkiye pamuğunun % 8’i Bismil’de ekiliyor. Bismil'de arazinin yüzde 95'inde tarım yapılıyor. Sulu Tarım ancak arazinin %35’inde yapılıyor.
Bu topraklar tarih boyunca Asurlar döneminden tutun da birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu kadar geniş, tarım üretimine elverişli ve verimli topraklar insanın başını döndürecek güzellikte. Dicle Nehrinin Bismil'den geçmesi, ilçeye ayrıca değer katıyor. Bunun için araziler değer kazanınca, köylerde sorunlu araziler üzerinde tartışmalar da artıyor.
BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE ÖLÜM, BİSMİL SERÇELER’DE NE OLDU?
2 aile arasında 379 dönümlük arazi anlaşmazlığı nedeniyle çıkan silahlı kavgada 9 kişi hayatını kaybetti 2 kişinin ise hastanedeki tedavisi sürüyor.
HELİKOPTERLE MÜDAHALE
Kavganın, buğday ekili arazide çıkarılan yangın sonrası başladığı öğrenildi. Geniş alana yayılan yangın, bölgeye sevk edilen itfaiye ekiplerinin müdahalesiyle kontrol altına alındı. jandarma helikopteriyle de havadan su atarak söndürüldü.
DEHŞETE DÜŞÜREN GÖRÜNTÜ
Kavgada uzun namlulu silahlarla taranan traktörlerin görüntüsü dehşete düşürdü.
İddiaya göre yanan araziyi söndürmek için olay yerine giden 21 GP 558 ve 21 GR 681 plakalı traktörler uzun namlulu silahlarla tarandı. Çok sayıda merminin isabet ettiği traktörlerin görüntüsü dehşete düşürdü.
3 SAVCI GÖREVLENDİRİLDİ
Öte yandan Bismil Cumhuriyet Başsavcılığınca olaya ilişkin başlatılan soruşturma çerçevesinde 3 savcı görevlendirildi.
Ancak bu, Bismil'de arazi anlaşmazlığından meydana gelen ilk kanlı olay değildi.
2013 YILINDA 8 KİŞİ ÖLDÜRÜLMÜŞTÜ
Sulu ve kuru tarıma elverişli Bismil'in bereketli toprağına 2013 yılında 8 kişinin kanı dökülmüştü. Başkoy köyünde Üstün Ailesi ile Karatepe köyünde, Ek Ailesi arasında arazi anlaşmazlığı nedeniyle çıkan silahlı kavgada Üstün Ailesi'nden 8 kişi öldürülmüş, Ek Ailesi'nden de 4 kişi yaralanmıştı.
KATLİAMIN GERÇEKLEŞTİĞİ ARAZİLER
Serçeler köyü Şidadi ile Sarıhüseyin mezrasının arasındaki mesafe 4, kilometredir. 9 kişinin öldürüldüğü tarla, bu iki yerleşim merkezi arasında. Küçük bir köprüyü geçtikten sonra trafik levhaları sağda Sarıhüseyin mezrasını, solda Şidadi köyünü gösteriyor.
Alyamaç ve Taş aileleri arasında ihtilafa ve sonunda katliama neden olan arazi bu tepede bulunuyor.
Tepede, yanık ekinlerin üzerinde duran siyah araç ise,
Jandarmanın kullandığı gözaltı aracı, jandarma, savcılık talimatı gereği kimseyi araziye yaklaştırmıyor. Çünkü arazide mermi ve keşif devam ediyor.
Bu arada husumeti gidermek için Bismil'deki kanaat önderleri, HDP ve illeri gelenler devreye girdi. Ancak onların çabası da sonuç vermeyecekti.
Bu sorunu ancak Devlet gücü ile halledebilirdi. Arazi mahkeme veya sorun halledinceye kadar boş bırakılmalıydı.
Bismil ilçe kaymakamı Enver Hakan Zengince iyi niyetli, ilçede huzur ve sükuneti sağlamak için çok çaba sarfediyor.
NUFER ŞEN, İKİ AİLEYE 4 PLAN SUNDUK’
Bismil Kanaat Önderleri Derneği Genel Sekreteri Nufer Şen,
Dernek, Taş ve Alyamaç ailelerinin uzlaşarak barışması için de girişimlerde bulunmuş. Sorunun çözülmesi için iki aileye 4 seçenek sunduklarına ifade ederek, ortak bir noktada buluşturamadıklarını ifade etti.
Genel sekreter Şen, "İki tarafın da hakemliğimizi kabul edip sunduğumuz plana göre davranması gerekiyordu. İki tarafı da memnun edeceğini düşündüğümüz 4 plan sunduk. Ancak bu planlardan birine bir taraf tamam dediyse öteki kabul etmedi. Aylarca uğraştık, köyler arasında mekik dokuduk ama olmadı. Sonunda biz de çekilmek zorunda kaldık" dedi.
Şen, ayrıca mahkemeye taşınan birçok arazi anlaşmazlığının sürüncemede kaldığına dikkat çekerek, "Bakın mesela 1950'lerden bu yana devam eden toprak davaları var. Mahkemeler hızlı davranmadığı için olaylar buraya kadar gelebiliyor. Halbuki mahkeme sayıları artırılabilir, istinaf mahkemeleri ile Yargıtay bu davalara daha hızlı bakabilirse böyle acı olaylar belki hiç yaşanmayacak. 'Gecikmiş adalet, adalet değildir' diye bir söz var. Bölgedeki bu olaylara bakınca bu söze katılmamak mümkün değil" diye konuştu.
AYAZ, KONUŞTU
Yerine kayyım atanan Bismil Belediyesi Eşbaşkanı Orhan Ayaz ise, Birçok vicdanlı yargıç vardır mutlaka ve onlar böyle arazi davalarını kısa sürede çözmek istiyorlardır. Ancak devletin bir sistemi var ve bunun dışına çıkamıyorlar. Nedir bu sistem? İşte gördüğümüz gibi birçok arazi davası yıllarca sürüyor. Dava bu kadar uzayınca insanlar kavga ediyor, birbirlerine düşman oluyor ve sonuçta böyle vahim olaylar meydana geliyor" dedi.
KÖYLERDE SİLAHLANMA YARIŞI VAR’
Orhan Ayaz; Taş ve Akyamaç ailelerinin bireyleri arazide ağır silahlarla birbirlerini öldürmüşlerdi. Olayın ardından, "Köylüde bu kadar ağır silah neden bulunur?" gibi haklı sorular soruldu. Dedi.
BİR ŞEY YAPILABİLMELİ, SORUNLAR BİTMELİ;
Bismil serçeler köyünde meydana gelen trajik olayda Alyamaç ailesinde, Mehmet Emin Alyamaç, Selim Alyamaç, Muhammed Alyamaç, Yunus Alyamaç, Ömer Alyamaç; Taş ailesinden ise Orhan Taş, Serhat Taş, Halil Taş ve Mehmet Can Taş yaşamlarını kaybetti.
Yaşamını kaybeden 9 kişiden 7'sinin yaşı daha 27'nin altındaydı, gencecik fidanlar insanlardı, bazıları hanımları yeni doğum yapmıştı. Daha çocuklarına dayamadılar. Hiçbir toprak parçası onlarda daha kıymetli değil;
Onları ölüme götüren birçok sebep vardır mutlaka. Nufer Şen ile Orhan Ayaz da bunları dile getirmeye çalıştı. Fakat Olaya "cahillik", "vahşet" gibi yakıştırmalar da söylendi.
İlçede, Toplulaştırma çalışmalarında meydana gelen hak kayıpları ile ihtilafa neden olan arazi sorunlarında görülüyor ki, bu çalışmanın doğru yürütülmediğini gösteriyor. Bismil'in verimli arazileri ve büyüyen tarım ekonomisi, çiftçiliğin dededen kalma usulle yürütülemeyeceğine ve bunun dengeleri değiştirdiğine işaret ettiğini görüyoruz. Bölgede ağalık bitti, herkes kendi evin ağası oldu ve bunun sancıları kendisini yeni neslin davranışında, toprakla kurduğu ilişkide hissettiriyordu. Ayrıca her ailede bir lider olmalı, lideri olmayan ailelerin gençleri daha sorunsuz olabiliyor.
Her iki tarafta zengin mal varlıkları var. Biraz sabır ve akıl göstermeleri gerekirdi. Devletin yasaları ağır işlesede beklenmeli, Devletin hukukun kararına saygılı olmalıdır.
Allah milletimize böyle belalar göstermesin.
