Bismil İlçesi sınırları içinde bulunan Körtiktepe (M.Ö. 10.400), dünya medeniyet tarihi açısından çok önemli ve eşsiz bir yere sahiptir.
Yerleşik düzene geçişin başlarında neolitik dönemin seramik kullanımının henüz başlamadığı akeramik safhasında yerleşim görmüş neolitik bir merkez olup, çağdaşlarından farklı olarak daha gelişmiş bir kültür ile yerleşme ve barınma sorunlarını çözmüş, sosyal statülerin gelişmiş olduğu bir medeniyetin izlerini bugüne taşımaktadır.
İlçede yer alan Üçtepe Höyüğünde, İlk Tunç Çağı’ndan Roma Dönemi’ne kadar uzanan 13 yapı katı ortaya çıkarılmıştır. Üçtepe ve kazıları devam eden bazı höyükler Asur medeniyeti tarihi açısından önemli arkeolojik alanlardır. Bunların yanında Hakemi Use Höyüğü, Salattepe, ziyaret tepe höyükleri kazıları;
ZİYARET TEPE, 450'DEN FAZLA ARKEOLOG ÇALIŞTI, 48 BİN NESNE BULUNDU
İnsanlık tarihindeki en önemli geçişlerin büyük bir kısmına sahne olan ülkemizin güneydoğusundaki Ziyaret Tepe Höyüğü’nde Asur İmparatorluğu’nun bilinmeyenlerine ışık tutması amacıyla başlatılan Ziyaret Tepe kazısı, kayıp bir dilin binlerce yıl sonra keşfedilmesini de sağladı. Bu kazının 18 yıllık hikayesini anlatan kitap ise, AIA tarafından; arkeolojiyi kurgusal bir dil kullanmadan halka anlatan ve sevdiren üslubu, uygun fiyatı ve akademik anlamda da arkeolog adaylarına bir başucu kaynağı olması nedeniyle ödüllendirildi. Kitapta, 450'den fazla arkeoloğun bulduğu 48 bin nesne yanı sıra ortaya çıkartılan bir kraliyet sarayı, askeri kışlalar, mozaik döşemeler, ağırlık ve ölçü birimleri hatta oyunlar gibi gündelik yaşama dair pek çok buluntu ve hikayesi anlatılıyor.
İlçe doğal yapısı ile de öne çıkmaktadır. Dicle Nehri, İlçenin içinden geçmekte ve ilçede sulak alanlar oluşturmaktadır. Göçmen kuşların yaşadığı alanların bulunduğu İlçede “kuş gözlemciliği” potansiyeli mevcuttur. İlçe leyleklerin üreme ve yaşama alanlarını içinde barındırmaktadır. İlçenin doğa ve kültür turizmi potansiyeli bulunmaktadır. Ancak ilçede turizm ve turizme bağlı altyapı ve hizmetler henüz gelişmemiştir.
Ilısu Barajı ve HES Projesi Kapsamında Yapılan Kazıların 3d Sistemi İle Modelleme ve
Animasyon İşlemlerinin Yapılması Projesi Diyarbakır Müze Müdürlüğü’nün 2013 yılı yatırım programında yer aldı.
Bunun yanında ilçenin turizm potansiyeli açısından önemli olan Ilısu Baraj Gölü Altında Kalacak Arkeolojik ve Kültürel Varlıkları Kurtarma Projesi 2004- 2008 yılı çalışmaları kitabı ile Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamında yürütülen Körtiktepe Tanıtım Kitabı çalışmaları 2013 yılında yürütülmüş ve tamamlanmıştır.
