Diyarbakır'ın giderek gelişmesiyle faytonların yolcu taşımacılığında yetersiz kalması yerini daha hızlı taşımacılık yapan minibüslere bıraktı.
Atlı faytonlardan dolmuşlara/minibüslere geçiş sancılı oldu
Diyarbakır'da CHP, Adalet Partisi ve Bağımsız olarak toplam 3 dönem belediye başkanlığını yürüten Nejat Cemiloğlu döneminde alınan karar, faytoncular ile belediyeyi karşı karşıya getirdi.
Faytoncuların tüm çabaların rağmen Belediye, 1970'li yılların başında alınan bu karardan vazgeçmedi.
Belediyenin dolmuşlarla toplu taşımacılık yapma kararından vazgeçmeyeceğini gören 150 faytoncu, at yarışlarının yapıldığı Bağlar ilçesindeki Koşuyolu'nda toplandı.
1970'lerde yaşanan bu olayda,150 faytoncu, faytonlarını yaktı. Yaşanan bu protesto eylemine rağmen, dolmuşla yolcu taşımacılığına devam edildi.
Az sayıda faytonla 1993 yılına kadar sürdü
Faytonla yolcu taşımacılığı az sayıda faytonla 1993 yılına kadar sürdü. Fayton yolculuğu özellikle Saraykapı civarında oluyordu.
Faytonların bir kısmı daha sonra Sebze Hali'nde at arabası olarak yük taşımada kullanılmaya başlandı. Ancak, at arabaları da bir süre sonra yerini sepetli motosikletlere bıraktı.
Elektrikli faytonlar devri
Atlı faytonların tamamen kalkmasından sonra 2018 yılında elektrikli faytonlar devri başladı. Başta turistler olmak üzere isteyenleri 5.5 kilometrelik alanı kapsayan Sur içinde gezdirmeleri amacıyla Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ile özel bir firma arasında protokol imzalandı.
Faytonlar tarih oldu
Protokolle Sur ilçesine 21 adet elektrikli fayton getirilerek faytonlara Suriçi’nde 4 durak yapıldı. Bu uygulama ilgi görmeyince bir süre sonra elektrikli faytonlar da tarihe karıştı.
Tarihçesi
Osmanlı döneminde araba genellikle "kupa" olarak adlandırılırdı. Daha sonra "talika", "kinto", "kâtip odası", "lando" gibi çeşitli tiplerde arabalar yapıldı. Bunlar genellikle sadece insan taşımak için kullanılırdı.
Otomobilin icadından sonra faytonlar yavaş yavaş terk edildi ve büyük şehirlerde neredeyse tamamen ortadan kalktı. Ancak Anadolu kasabalarında hala görülebilirler, ancak sayıları azaldı.
Son yıllarda özellikle turistik olarak fayton kültürü birçok şehirde yeniden canlandı.
Fayton Türleri
Lando ile kupaların oturma alanları tamamen kapalıdır. Tek veya çift atla çekilen faytonların körükleri yarı yarıya kapanacak şekilde ve öne doğru bükülmüştür, sürücü için ise ön kısımda yüksek bir yer bulunmaktadır.
İstanbul adalarında bir dönem motorlu araç kullanımı yasak olduğu için faytonlar adaların sembolü haline gelmişti. Ancak, 19 Haziran 2020'den itibaren Adalar'da elektrikli araçlar kullanılmaktadır.
