Bu arada özellikle yazılarımı yazmaya beni teşvik eden ve benimle aynı heyecanı yaşayan ve yaşatan BİSMİL HABER e ve Bismil Haber Kurucusu Musa ÇELEBİ beye teşekkür ederim. Musa Beyin bir yazısında Bismil adının nereden geldiğine dair okuyucularından talep ettiği yardım münasebeti ile çok önceleri hazırladığım (Tahmini 40 yıl önce) ve neredeyse resmi ve gayrı resmi makamlarca kabul görülen ve halen kullanılan Bismil Tarihçesinde Bismil adının nereden geldiğini şöyle belirtmiştim.
1- Tahminen 300 yıl öncesine dayanan ve BASMİL adlı ve efradı Türkmen olan bir aşiretin bölgeye yerleşmesi sonucunda Basmil isminin Bismil’e dönüştüğü,
2- Evliya Çelebinin Seyahatname adlı eserinde Diyarbakır hanlarında konaklayan kervancıların Dicle Nehrinin alüvyonlarının oluşturduğu bataklıkların geçiş zorluklarını ifade için ‘’O PİSMİLİ nasıl geçtiniz’’ dediklerini ve daha sonra PİSMİL adının Bismil’e dönüştüğü ifade edilmektedir.
3- Bismil adının ‘’BİSMİLLAHİ RAHMANİ RAHİM’ den esinlenerek BİSMİL olarak da kullanıldığı rivayet edilmektedir.
Ancak merak edenler Bismil kelimesinin sözlük anlamını EKŞİ Sözlükten de araştırabilir. Sözlükte Bismil kelimesinin Türkçe karşılığının ‘’KESİLEN veya BOĞAZLANAN hayvan’’ anlamına geldiği anlaşılmaktadır.
Konumuza dönecek olursak, önceki yazılarımda Bismil merkezinin yeni bir yerleşim yeri olduğunu ve tahminen ancak 300 yıl öncesine dayandığını yapılan araştırmalar sonucunda açıklamıştık. Ancak özellikle Dicle Nehrinin güneyi yani diğer adı ile MEZPOTAMYA M.Ö. 10.000 (on bin) yıl öncesine yani yaklaşık 12.500 yılı aşan bir geçmişe sahip olduğunu KÖRTÜK Tepede yapılan kazılardan anlaşılmaktadır.
Eğer aşağıda belirtilen Höyüklerde ilgili makamlarca yerinde uzman ve yetkili kişilerce yapılacak kazılarda yeni buluntular neticesinde Bismil’in tanıtımında ve turizminde hak ettiği yere ulaşacaktır. Bunlardan bazıları aşağıya çıkarılmıştır.
* Üç tepe Höyüğü (Asur Sarayı)
* Kenan tepe Höyüğü
* Şahintepe Höyüğü
* Karatepe Höyüğü
* Tepe ziyaret tepesi (Behramki-Tepe beldesinde )
* Babahaki Tepesi
* Korukçu Tepesi
* Gıre Dımse (Pekmez Tepesi)
NOT: Üç Tepe’de kazı yapan Arkeolog Veli SEVİNDİK ’in elindeki tarihi haritada işaretlenen 4 tarihi mekânın birinin Bismil’de bulunması İlçemizin yerleşimini çok eskiye dayandığını ispatlamaktadır. (Haritada işaretlenen yerler.1-Amida (Diyarbakı) 2-Meya Farkin (Silvan) 3-Kela Poz Reş (Savur-Kele veya Kale)4-Behramki (Tepe Beldesi havalisine verilen bir isim) Meraklısına ve ilgilenenlere.…..Haydi Hayırlısı….
Osman GÜLSEVEN Eğitimci Yazar-Emekli Öğretmen
