Toplumumuzda yaygın olan sağlık sorunlarından biri de şeker hastalığıdır. Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 15'i diyabet hastasıdır.
Hareketsizlik, sağlıksız beslenme, genetik yatkınlık, aşırı kilo ve obezite diyabet riskini artıran faktörlerdir. Diyabetin en önemli nedenleri arasında yanlış beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite eksikliği yer alır. Bu nedenle tedavide öncelikle bu iki faktörü düzeltmeye çalışırız.
Diyet, diyabet tedavisinin köşe taşlarından biridir. Genelde hastalar, beslenme alışkanlıklarını değiştirmeden iyileşmek isterler, ancak bu mümkün değil. Hastalarımıza diyet önerdiğimizde, hangi diyeti uygulamaları gerektiği sorusu gündeme geliyor.
Amerikan Diyabet Cemiyeti (ADA) ve Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği (EASD), tip 2 diyabet için beslenme tedavisi önerilerini yayımlamışlardır.
Diyabette beslenme tedavisi, doktor kontrolünde ve diyetisyen tarafından düzenlenmelidir. Herkes için standart bir diyet oluşturmak uygun değildir (%50 karbonhidrat, %30 yağ, %20 protein gibi). Her hastanın besin gereksinimleri farklı olduğu için, bireyselleştirilmiş beslenme programları önerilir.
Sağlık yararları kanıtlanmış, zararlı gıdaları en aza indiren, uygulanabilir ve sürdürülebilir, bireysel tercihlere uyum sağlayan diyetler önerilmektedir. Hastanın sevmediği, maddi olarak karşılayamayacağı yiyeceklerden oluşan bir diyet sürdürülebilir olmayacağı için bu diyetten fayda sağlamak mümkün olmaz. Hastanın diyetisyenle görüşmesinde sevmediği, yemek istemeyeceği, alamayacağı yiyecekleri belirtmesi önemlidir. Diyetisyen, bu yiyeceklerin alternatiflerini sunacaktır. Diyet düzenlenirken, hastanın fazla kilosu varsa kalori kısıtlaması yapılması gerekmektedir.
Tüm diyetler kan şekerinin düşmesinde faydalıdır. Uygulanan herhangi bir diyet, kan şekerinde düşüş sağlayacaktır. Peki en iyi diyet hangisidir? İsmi sıkça duyulan ve çok faydalı olduğu söylenen diyetler tip 2 diyabet hastalarında ne kadar etkilidir bir göz atalım:
Düşük Karbonhidratlı (Ketojenik) Diyet Daha İyi mi?
Düşük karbonhidratlı diyetlerin, diğer diyetlere göre daha iyi sonuçlar verip vermeyeceği sıkça merak edilir. İlk 6 ayda düşük karbonhidratlı diyetler, kan şekerinde belirgin bir düşüş sağlasa da, uzun vadede diğer diyetlerle aynı etkiyi göstermektedir. Ketojenik diyet, uzun vadede ekstra bir fayda sağlamamaktadır.
İdeal Bir Diyet Önerisi Var mı?
Uzun yıllardır araştırılan ve faydaları defalarca kanıtlanmış olan Akdeniz diyeti, diyabetli hastalarda en iyi sonuçları vermektedir. Akdeniz diyeti, kan şekeri kontrolünü en iyi sağlayan diyettir. Vücut ağırlığında ve HbA1c seviyelerinde daha fazla azalma sağlar. Diyabet ilacı ihtiyacını geciktirir veya azaltır. Kalp-damar hastalığı riskini düşürür.
Akdeniz diyeti, en iyi diyet olarak öne çıkmaktadır. Popüler diyetler, Akdeniz diyetinin gerisinde kalmaktadır. Diyet sürekli olmalı ve sonuçları birkaç ay içinde değil, yıllar sonra değerlendirilmelidir. Kan değerlerini veya kiloyu hızla istenen seviyelere getiren değil, uzun vadede uygulanabilir ve sağlıklı sonuçlar sağlayan diyet tercih edilmelidir.
