Kadir Karagöz’ün kaleminde,
Pablo Coelho bir Arap atasözüne dayandırarak: ‘’Bir şey bir defa oldu mu bir daha olmaz ama ikinci kez olursa üçüncü kez muhakkak olur.’’ Demiştir.
Tarihin tekerrürünü vurgulayan bu harika tespit Bismil’imiz için de geçerlidir.
Dünyada neolitik dönemin en iyi izlendiği yerlerden olan Bismil’imiz öncü tarımın gerçekleştiği ilk merkezlerdendir. Keskin güneş, tatlı su, ve bereketli toprakların olduğu Bismil ovamız neolitik dönem sonrası Asurlar ve Hurriler zamanında da zirai bir merkez hüviyetini korumuştur.
Cumhuriyet döneminde Bismil’e yerleştirilen Bulgar göçmenler başta ‘’Tırpan’’ olmak üzere birçok Avrupai zirai alet edevatı bölge halkıyla buluşturmuşlar tarımın zahmetli birçok işlemini kolaylaştıracak yöntemler Bismil ilçemizden Barava zirai alanı, Silvan düzü, Çınar ovası ve sonraları ta Muş ve Van bölgelerine kadar yaygınlaşmıştır.
Erken dönemde Kahramanmaraş ve Malatya şehirlerimizden gelen usta ve çiftçilerimizin değerli tecrübelerinden yararlanmayı başaran Bismil çiftçi ve ustaları mevcut bilgi ve imkanları geliştirerek Bismil’imizi başta pamuk ve mısır üretiminin değerli bir merkezi haline getirmeyi başarmışlardır. Bugün Bismil’imizin tarımsal elektrik, zirai bobinaj, zirai alet, zirai ilaç ve tarımsal sulama alanında ülkece tanınan kabul gören firmaları vardır ve büyüme ve kurumsallaşmalarına istikrarlı bir şekilde devam etmektedirler.
Yukarıda belirttiğimiz gibi Bismil’imizin tarımsal beceri ve başarıları bugün için tüm ülkede bilinir hale gelmiştir yalnız bir unvanın korunması o unvanın kazanılmasından daha önemlidir.
Son yıllarda başta elektrik olmak üzere ölçüsüz maliyet artışları ve çok düşük ürün fiyatlamalarıyla daralan tarım sektörü hibe ve kredi kısıtlamaları ve yüksek faiz oranları ile nefes alamaz hale gelmiştir.
Bahsettiğimiz çetin koşullar çiftçilerimizin üretimini sağlıklı bir şekilde devam ettirmesini zorlaştırıyor faiz/kur/enflasyon sarmalında dibe çekiliyorlar. Tüm çalışkanlık ve azimlerine rağmen dünyanın çiftçilerinin gerisine düşüyorlar.
Globalleşen dünyamızda rekabet de küresel bir hal almıştır artık Bismilli bir çiftçi veya iş insanı fiyat-maliyet hesabı yaparkenpamuk için Türkmenistan ve ABD’yi, mısır için ise Ukrayna ve Rusya’yı gözden kaçıramaz zira artık ulaşım ve bilişim teknolojileri dünyayı küçük bir köy haline getirmiştir.
Küresel endüstriyel tarım rekabetinde ilerlemek veya en azından mevcudu korumak için ne yapılmalı:
*İlçemizde Dicle Üniversitesi bünyesinde ciddi bir ziraat fakültesi kurulmalı. Modern tarım bilgi ve teknolojileri çiftçilerimizle mütemadiyen paylaşılmalı. Bu fakülte ilçemizin gelişimine ivme kazandıracak ve vizyon genişlemesine katkıda bulunacaktır.
*Belediye ve kaymakamlık riyaset ve refakatinde çiftçilerimize yönelik Hollanda, Avustralya, İsviçre ve Almanya gibi tarımda öncü ülkelere eğitim amaçlı turlar düzenlenmeli. Yeni ve farklı üretim teknolojileri fiyat-rekolte durumumuzu iyileştirecektir.
*Tarıma dayalı sanayi organize bölgesi behemehal inşa edilmeli. Bu girişimin ilçemizin istihdam kapasitesine olumlu katkısını belirtmeye gerek yoktur.
*İsrail, Hollanda ve Almanya gibi ülkelerin büyük firmalarının ticari irtibat ofisleri kurulmalı. Bismil yüksek teknolojili ve ultra pahalı zirai araç ve ürünlerin çok güçlü bir alıcısıdır bu kadar yüksek alım yapıldığı halde mega büyüklükteki uluslararası firmaların bir irtibat bürosu neden yoktur? Kaza veya arıza durumlarında çoğunlukla firma menfaati korunup çiftçimiz mağdur edilmektedir.
*Kısa ömürlü ürünlerin muhafazası için büyük soğuk hava depoları ve kurutma siloları oluşturulmalı.
*Kısa ömürlü ürünleri (Domates biber kavun karpuz vs) dönemsel fiyat düşüşlerinden korumak için turşu, komposto ve paketleme işletmeleri kurulmalı.
*Bismil’in tarımsal liderliğini pekiştirecek markalaşma süreci başlamalı.
Not: Sayın Musa Çelebi’nin Bismil’e tarımsal sanayi organize bölgesinin yapılması için gösterdiği değerli gayretlerinden etkilenerek bu makaleyi kaleme aldım. Yıllardır yapmadığım köşe yazarlığına küçük ve muvakkat bir dokunuşta bulundum. Bir kusur varsa çoktandır yazmamışlığıma verilsin…
KADİR KARAGÖZ
HCS ELEKTRİK YÖNETİM KURULU BAŞKANI
