1872-1922 yılları arasında yaşayan Hacı Ahmet ağa zenginliği, otoriterliği ve çocuklarını Avrupa'ya tahsile göndermesi ile dikkat çekilmektedir.
Ahmet ağa Sürgücü soyisimleri ŞEMİN’dir
İlk eşi Şerife Hanım Savurlu Hacı Abdullah Beg ve Merariye Hanımın kızıdır. İkinci hanımının adı ise Perdenişin'dir.
Âwina’da Ahmet ağa ilk eşi Savur’lu Abdullah beğ’ın kızıdır. Tepe Barava Malamehmihacı Hüseyin oğlu Muhammed’in eşide Savur’lu H Hamdullah beg’ın kızı, yani Âwinalı Ahmet ağa; Bismil Tepe’li Muhammed ağa ile bacanaktır.
Savur’lu H Hamdullah beyin kızıyla evlenen Bismil’in Tepe Malamehmihacı Muhammed çocukları Ahmet Ağa (Çelebi), Halil ağa ve Korukçu köyü Hesenefendi ailesine gelin giden SEYRO hanımdır.
ÖNCEKİ BÖLÜMDE OSMANLI DÖNEMİNDE SÜRGÜCÜ AŞİRETİNE BAĞLI KÖYLER
Zone, Derguyz, Derduk, Kani Genikê, Barman, Bernişt, Şatih, Bakustan, Elfan, Ewina, Bakaysei, Cillin, Şürê, Şutê, Dandanê, Kırdilek, Eydo, İsapar, Dengızan, Kurehelal, Kunnıfır, Kuraharam, Tizyan, Kavsan, Şivistan, Karhéta, Birkaşex, Şorşıb, Mellemus, Xarabreş, Gundık, Cırzé, Kûzerıb
bu köyler Sürgücü aşiret lideri Ahmet ağaya bağlı köylerdir.
PEKİ AHMET AĞA NASIL ÖLDÜ REŞO KURİ NEDEN ONU ÖLDÜRDÜ VE NASIL SUİKAST YAPTI?
İşte Ayrıntılar;
Hacı Ahmet ağayı kendi aşiretine mensup Reşo Kuri 1922 'de Mardinde öldürür. 48 yaşında öldürüldü.
Ölüm nedeni ile ilgili farklı farklı sebepler anlatılmaktadır.
Ancak ortak olarak anlatılan Hacı Ahmet Ağanın kızdığı Reşo kuri'yi çok ağır bir şekilde cezalandırdığı çalılıklarda çıplak gezdirdiği ve ceviz ağacına çıplak bağlayarak karıncalara terk ettiği, bu durumu onur meselesi yapan Reşo Kuri'nin de ağayı mardinde çarşıda sıkıştırarak öldürdüğü şeklinde açıklamıştır.
Olaydan sonra Musul'a kaçan Reşo Kuri'yi takip eden ağanın yakınları onu musul'da öldürürler.
Mardinli bir katolik ermeni olan 1933 doğumlu Corc Uğurel ise Ahmet Ağanın ölüm olayı ayrıntıları ile şöyle anlatmaktadır.
Hacı Ahmet ağa Awin'anın en güvendiği adamlarının başında katibi süryani Usé Amasé gelmekteydi. hacı Ahmet Ağa il genel meclisi toplantıları için geldiği Mardin de Use Amasé'nin yakın akrabaları Hannal Kass'ın Mardindeki evlerinde misafir
kalıyordu.
İLK SUİKASTTA AHMET AĞA KURTURUR
Hacı Ahmet Ağa, Zinnar'da Meşkinilerin ve Daşilerin arasında yerleşik bir aileye mensup Ali Bezarê'ye bir olaydan dolayı hakaret edince Ali intikam almak için plan kurar. Hacı Ahmet Ağa'nın Hanna Kass'ın evinin hangi odasında yattığını tespit etmek için mahallenin kadınlarını evine gönderir. Kadınlar sohbet arasında Ağa'nın nerede yattığını öğrenerek Ali'ye bildirirler.
Sokağa bakan bir odada karyolada yatan Ağa o gece her nedense kendi yatağına Hannal Kass'ı yatırır. kendisi de yanına yer yatağında yatar. Kapıda bekleyen dört muhafızın ikisi sırayla nöbet tuttamakta, ikisi ise uyumaktadır. Muhafızlardan ikisi Zonêli Halit ve Süleyman'dır. Ali Bazerê ve adamları yaz sıcağında açık duran pencereye iki merdiveni birbirine bağlayarak tırmanır ve gece karanlığında karyolada yatmakta olan Hannal Kass'ı Hacı Ahmet Ağa zannederek öldürürler. Bu suikasttan şans eseri kurtulan Ağa, Hanna'nın ailesine çok yüklü miktarda yardımda bulunduğu ifade ediliyor.
ARAP ASILI KÖMİRLİ AİLESİ REŞO KURİ’YE YARDIM EDER
Hacı Ahmed Ağa'nın Arap asıllı KÖMİRLİ ailesine mensup olan Mardin yöneticisi ile de arası açıktır. Kömirli'nin Reşö Kuri'ye elbise ve silah veridiği, Reşo'nun Hacı Ahmed Ağa'yı Mardin çarşısında Erdoba Konağı yakınında vurup kaçmasından sonra kurtulması için ona yardım ettiği halk arasında konuşulur, , yaralanan ve yarası çok da ağır olmayan Hacı Ahmet Ağa'yı tedavi etmemeleri için Kömirli'nin doktora baskı yaptığı ve Ağa'nın ölümüne sebep olduğu halk arasında anlatılmaktadır.
BABASININ YARALADIĞINI DUYAN KAMIL BEY 500 MAZVERLİ (SİLAH KUŞANMIŞ) MARDİN’E ÇIKARMA YAPAR
Hacı Ahmed Ağa'nın yaralandığını duyan oğlu Kamil Bey beşyüz mavzerli adamıyla Mardin'e gelir, babasının ölmesi üzerine cenazeyi Mardin'den Avine'ye kadar Yaklaşık 60 km eller üzerinde taşıyarak köyüne götürür. Ellerde cenaze 2 gün sürer.
Hacı Ahmed Ağa'nın ölümü nüfus kayıtlarında 1920 olarak gözükmektedir. Ancak torunları gerçek tarihin 1922 olduğunu, aile miras davalarından dolayı, tarihi değiştirdiğini ifade edilmiştir.
Çocuklarını okutmuşlar
Hacı Ahmed Ağa'nın kücük oğulları Selahattin ve Hilmi de 2. Dünya Savaşı yıllarında İsviçre'nin Davos Şehrinde Tahsil görmüşlerdir.
Sürgücü aşiretinin Şeyhleri Eydo köyünde yerleşik Şex Ramazan Ailesi olup, Aile Kadiri ve Rıfai'dir. Şêx Ramazan'ın Seyyid olduğu ve Hakkari civarından önce Mardin Gökçe (Selax) köyüne oradan da Eydo'ya geldiği ifade edilmektedir.
AHMET AĞANIN ÖLÜMÜ SÜRGÜCÜ AŞİRETİNDE ETKİ YAPAR
Ahmet Ağayı öldüren Reşo Kuri korkudan Musul’a kaçar. Ahmet Ağanın adamları Reşo Kuri'yi takip ederek onu musul'da öldürrerek, Ahmet ağanın intikamı alırlar.
AHMET AĞANIN GELİNİ NASIL ATATÜRK’ÜN MANEVİ KIZI OLDU. ATATÜRK HANGİ KONUDA YARDIMCI OLDU.
DEVAMI SONRAKİ BÖLÜMDE AÇIKLAYACAĞIZ İNŞALLAH
DİĞER YAZILAR
1-
https://www.bismilhaber.com.tr/yakin-tarihte-awinada-surgucu-ahmet-aga-nami-nedir-yazi-dizisi-1
2-
https://www.bismilhaber.com.tr/yakin-tarihte-awinada-surgucu-tarihi-yazi-dizisi-2
3-
https://www.bismilhaber.com.tr/awinada-surgucu-tarihi-yazi-dizisi-3
---
*not; Sürgücü gezisi, Mehmet Ayaz ve Altan Tan'nın yazılarında alıntı yapılmıştır.
