ÖZEL HABER - Musa ÇELEBİ
Feyzipaşa - Kurtulan demiryolu üzerinde yer alan istasyonu Devlet Demiryolları Umum Müdürlüğü tarafından inşa edilerek 1940'ta hizmete girmiştir.
04 Eylül 1940 yılında yanı 83 yıl önce Akşam ve ulus Gazetesinde haber yapılmış.
O törene katılanlar ve protokol üyelerin şu an hayatta değil,
Diyarbakır-Bitlis tren hattı ilk seferi, 1940 yılında yapılmış. Diyarbakır'ın Bismil İlçesi'nde düzenlenen törenle ilk tren coşkuyla karşılanmıştı. O zaman kaymakam ve Belediye Başkanı tren geçişi için büyük hazırlık yapmışlardı.
Bismil merkezde Aslan Ailesi etkindi. Aslan ailesinin adamları vardı.
BİSMİL’DE BÜYÜK BİR TÖREN YAPILMIŞ. TÜM BİSMİL VE CİVAR HALKI TÖREN ALANINA GELMİŞLERDİ.
Herkes Treninin nasıl olduğunu merak etmişti. Bütün Bismil ve civar halkı, Tren istasyonuna gelmişlerdi. Bismil’de evlerde sadece yürümede zorluk çeken yaşlılar kalmıştı. Tren geçiş açılışına gelmişlerdi. Halk büyük tezahürat yapmıştı. Diyarbakir valisi ve kumandanı ve daire amirleri Bismille gelmişlerdi. Her yer milli renklerle süslemişlerdi. Halk sevinçte gözyaşları döküyordu.
Tren Bismil istasyonuna geldiğinde Mektep talebeleri ve halk hep bir ağızdan İstiklal marşı söylediler. Diyarbakir valisi Feyzi Güler, Bismil Kaymakamı ve Belediye reisi Rıfat Akdemir tören alanındaydı.
Tören alanında nutuklar atıldı. Açılış konuşmalardan sonra Vali takın kurdelesini kestikten sonra, ilk tren sürekli alkışlar arasında Bismil istasyonuna girdi.
Tören merasiminde sonra Bismil hükümet konağında misafirler şerefine büyük bir yemek ziyafeti ve akşam üzeri de inşaat kısmı tarafında bir çay ziyafeti verilmişti.
İşte o zamanki gazetelerde yapılan haber,
ÇİÇEĞİ BURNUNDA 4 YILLIK YENİ İLÇE
Bismil’in o zaman 3 mahallesi vardı. Bismil ilçe olalı daha 4 yıl olmuştu. Bismil merkeze bağlı araziler, kim Bismille yerleşmişse, Devlet halka taksitli arazi ve arsa veriyordu.
1940’LI YILLAR
2.ci dünya savaşı başlamıştı. Millet aç ve zaruret içindeydi. Millet buğday bulamıyordu. Arpa unu ile ekmek yapıyorlardı. Köylerde kışın soğuklar nedeniyle ahırlarda hayvanların bitişiğindeki topraktan yapılmış yüksek yerde yatıyorlardı.
SAVAŞ YILLARI
Türkiye, 2.ci Dünya savaşında gücünün ve ihtiyacının üstünde bir ordu bulundurmak ve bu ordunun gereksinimlerini karşılamak için sıkıntılarla karşılaşmış, bu sıkıntıları gidermek uğruna olağanüstü tedbirler almıştır. Bir yandan da halkın en temel besin maddesi olan ekmeği karneye bağlamış, toplu bir açlık tehlikesinin önüne geçmeye çalışmıştır.
Bunun İçin Bismil ve köylerinde o zaman ki düğünlerde (Vehti kemal sağbu nanı genimbu, İnönü çu ser tehte nanı ce bu kartte) Anlamı; Kemal Atatürk döneminde buğday ekmeği vardı, İnönü tahta geçti, arpa ekmeği karneye bağladı.
Bismilin merkez nufüsü 779 kişi idi. Millet fakirdi.
Ülkeyi Milli şef! İsmet İnönü CHP yönetiyordu. Dedelerimiz, Kurani Kerim’i ahırlarda gizlice öğreniyordu.
BİSMİLİN NAHİYELERDE VE KÖYLERDE DURUM
Bismilin iki nahiyesi vardı, Yukarısalat ve Tepe nahiyesi, Tepe nahiyesinde atama ile Muhammed oğlu, Ahmet ağa muhtardı.. (Ahmedi muhamme) halk yeni soyadları almışlardı. Tepe nahiyeside küçüktü. Yukarı mahallesi yoktu. Tepe aşağı Mahallesinde evlerin damı bitişikti. Aileler arasında birlik ve beraberlik vardı.
Tepe nahiyesinde halk arasında dolaşan iddiada; Tren yolu Tepe nahiyesinde geçecekti. Ahmet (Çelebi) Ağa, hayvanlarımız tren altında kalır diye izin vermedi. Tren yolu Tepe nahiyesinde geçseydi, Tepe ilçe olurdu. deniliyor.
Yaptığımız araştırmalara göre, iddialar asılsız, çünkü; Bismil 1936 yılında ilçe oldu. Tren yolu 1940 Yılında faliyette geçti. Tren yolu, Tepe nahiyesinde geçmesinde Dicle nehri engelli ve yüksek maliyetten dolayı, tren yolu Diyarbakır-Bitlis tren hattı Feyzipaşa -Kurtulan demiryolu istasyonu üzerinde , Bismil ilçe olması hasebiyle, Bismilin merkezinde geçmesine karar verilmişti.
Tepe nahiyesi aşağı çarşısında (tek çarşısı) yetişkinler arasında sudan sebeplerle kavga çıkıyordu. Millet boştu, ne yapacağını bilmediğinde kavga ediyorlardı.
Tepe jandarma karakolu aşağı mahallede şimdi ki Tepe Dicle ilköğretim okulun yan taraftaki arsadaydı. Nahiye Müdürlüğü de Karakola yakındı.
Nahiye müdürü aşağı mahallesinde bulunan camide kimsenin Kuran dersi öğrenmesine izin vermiyordu.
Yetişkin ve Çocuklar ahırlarda gizlice Kuranı Kerim’i öğreniyorlardı. Ezanlar Kuran dilinde değil, Türkçe okunmasını istiyordu. Fakat imam Türkçe bilmiyordu. Şimdi ki yaşlılar gizlice Kuranı kerim öğreniyorlar, diye karakolda çok dayak yediklerini söylüyorlar.
İşte Bismil’de durum ve kısa bir kesit…….
